Generał Leopold Okulicki, m.in. ps. Niedźwiadek, Biedronka, Termit

23 maja 2022

Leopold Okulicki urodził się 12 listopada 1898 roku w rodzinie chłopskiej, we wsi Bratucice koło Okulic w powiecie bocheńskim. Jego naukę w gimnazjum w Bochni przerwał wybuch I wojny światowej. Wstąpił do 3 pułku piechoty Legionów Polskich. Do Wojska Polskiego wstąpił w listopadzie 1918 roku. Został oficerem 4 pułku piechoty Legionów. Brał udział w obronie Lwowa, oraz w wojnie polsko-bolszewickiej. Był kilkakrotnie ranny.

Egzamin maturalny zdał w 1919 roku. W 1925 roku ukończył Wyższą Szkołę Wojenną w Warszawie. W 1928 roku został mianowany majorem, w 1936 roku podpułkownikiem dyplomowanym. W Wojsku Polskim zajmował wiele stanowisk dowódczych, m.in. w Oddziale III Sztabu Głównego Wojska Polskiego, następnie szef Wydziału Sytuacyjnego i zastępca szefa Wydziału Zachód.

Podczas wojny obronnej 1939 roku oficer łącznikowy Naczelnego Wodza. Brał udział w obronie Warszawy. W konspiracji w Służbie Zwycięstwu Polski, był komendantem Okręgu w Łodzi, potem Związku Walki Zbrojnej. Od 1940 roku komendant ZWZ we Lwowie. Pułkownikiem mianowany w maju 1940 roku. Aresztowany przez NKWD przeszedł ostre śledztwo na moskiewskiej Łubiance. Zwolniony z więzienia w 1941 roku. Wyszedł na Bliski Wschód z armią gen. Władysława Andersa. Tu dowodził 7 Dywizją Piechoty. Później pełnił służbę w Oddziale Personalnym Naczelnego Wodza w Londynie (do maja 1944 roku).

W maju 1944 roku zrzucony do Polski jako cichociemny oraz mianowany generałem brygady. Uczestnik Powstania Warszawskiego 1944 r. 6 września 1944 r. mianowany p.o. szefa sztabu Komendy Głównej AK. Od 3 listopada 1944 roku pełniący obowiązki komendanta głównego AK a od 21 grudnia komendant główny AK.

19 stycznia 1945 roku wydał rozkaz o rozwiązaniu AK, zwalniający żołnierzy z danej przysięgi. Już od lipca 1944 roku stał na czele organizacji NIE mającej zastąpić Armię Krajową. Pod koniec marca 1945 roku podstępnie aresztowany przez NKWD z piętnastoma innymi przywódcami państwa podziemnego. Po przewiezieniu do Moskwy oskarżony w sfingowanym procesie. Skazany na 10 lat więzienia. Prowadził głodówkę. Zmarł na moskiewskiej Łubiance 24 grudnia 1946 roku. Być może został zgładzony przez sowietów.

W październiku 1945 został skreślony z ewidencji Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Decyzją Plenum Sądu Najwyższego ZSRR 19 kwietnia 1990 roku został zrehabilitowany.

W 1984 roku prezydent USA Ronald Regan nadał mu order Legion of Merit za zasługi w zwycięstwo nad Niemcami hitlerowskimi.

Gen. Leopold Okulicki był m.in. odznaczony Orderem Orła Białego, Złotym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych i Krzyżem Niepodległości.

Autor: AAN

Galeria zdjęć

Płk Leopold Okulicki (1898-1946), b.d., Archiwum Romualda Śreniawa-Szypiowskiego, sygn. 14128
Rozkaz gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka”, skierowany do żołnierzy Armii Krajowej, 28.11.1944 r., Armia Krajowa, sygn. 203-I-2
Pismo „Niedźwiadka”, gen. Leopolda Okulickiego, w sprawie zaopatrzenia materiałowego i sanitarnego oddziałów AK, 07.12.1944 r., Armia Krajowa, sygn. 203-I-2
Rozkaz gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka”, utrzymujący wytyczne organizacyjne akcji Pomocy Żołnierzom, 07.12.1944 r., Akta Jana Mazurkiewicza, sygn. 17
Nota „Niedźwiadka”, gen. Leopolda Okulickiego, dotycząca sprawozdania z działalności Szarych Szeregów, b.d., Akta Jana Mazurkiewicza, sygn. 23
Pismo „Niedźwiadka”, gen. Leopolda Okulickiego, w sprawie przydziału służbowego oficerów, 03.01.1945 r., Akta Jana Mazurkiewicza, sygn. 17
Ostatni rozkaz gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka, skierowany do żołnierzy Armii Krajowej, 20.01.1945 r., Akta Jana Mazurkiewicza, sygn. 17
Wnioski awansowe na pułkowników podpisane przez „Niedźwiadka”, gen. Leopolda Okulickiego, 20.01.1945 r., Akta Jana Mazurkiewicza, sygn. 17
Wnioski awansowe na poruczników i podporuczników czasu wojny podpisane przez „Niedźwiadka”, gen. Leopolda Okulickiego, 20.01.1945 r., Akta Jana Mazurkiewicza, sygn. 17
Artykuł o gen. Leopoldzie Okulickim ps. Niedźwiadek (1898-1946), Polska Zbrojna, 27-29.09.1991 r., Archiwum Romualda Śreniawa-Szypiowskiego, sygn. 14128
Leopold Okulicki, b.d., Akta Zbigniewa Baucza, sygn. 27
Wniosek o nadanie Warszawskiego Krzyża Powstańczego gen. Leopoldowi Okulickiemu, 20.02.1991 r., Archiwum Romualda Śreniawa-Szypiowskiego, sygn. 14128
Uzasadnienie wniosku o nadanie Warszawskiego Krzyża Powstańczego gen. Leopoldowi Okulickiemu, 20.02.1991 r., Archiwum Romualda Śreniawa-Szypiowskiego, sygn. 14128
Strona tytułowa ulotki z obrazem Wiesława Śniadeckiego pt. Gen. Leopold Okulicki (proces moskiewski), olej na płótnie (1985-1993), Archiwum Romualda Śreniawa-Szypiowskiego, sygn. 14128
Wnętrze ulotki z wierszem Kazimierza Wierzyńskiego pt. Na proces moskiewski, Archiwum Romualda Śreniawa-Szypiowskiego, sygn. 14128
Kserokopia awersu medalu pamiątkowego poświęconego gen. Leopoldowi Okulickiemu, b.d., Archiwum Romualda Śreniawa-Szypiowskiego, sygn. 14128