Kobiety Uczone: Elżbieta Zawacka (19.03.1909 – 10.01.2009)

30 marca 2022

Niniejszą wystawą rozpoczynamy cykl dedykowany Polkom zapisanym w nauce. Pierwszy z nich poświęcamy Elżbiecie Zawackiej ps. „Zo”, pamiętanej przede wszystkim jako spadochroniarz cichociemna, drugiej w Wojsku Polskim kobiecie generałowi.

Elżbieta Zawacka była jednak również profesorem nauk humanistycznych.

Maturę zdała w mieście swojego urodzenia – Toruniu – w Żeńskim Gimnazjum Humanistycznym. Następnie studiowała matematykę na Uniwersytecie Poznańskim. Pracę magisterską pt. „Równania różniczkowe perjodów całek eliptycznych” obroniła w 1935 roku. Po ukończeniu studiów pracowała jako nauczycielka w Otorowie, Sompolnie i Toruniu, a od 1937 r. w Tarnowskich Górach. W czasie II wojny światowej była w służbie kurierskiej Armii Krajowej. Jako jedyna kobieta została „cichociemnym”, zrzucona do Polski we wrześniu 1943 roku. Wzięła udział w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie studiowała na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Łódzkiego. Równocześnie podjęła pracę w Polskim Instytucie Służby Społecznej, Ministerstwie Obrony Narodowej (jako instruktorka Przysposobienia Wojskowego Kobiet) i nauczycielską. Aresztowania została w 1951 roku przez władze bezpieczeństwa. Po wyjściu z więzienia w 1955 roku była nauczycielką w Sierpcu i Toruniu. Stopień doktora nauk humanistycznych otrzymała w 1965 roku na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Rozprawa nosiła tytuł „Szkoła korespondencyjna i jej uczniowie”. Podjęła pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku a następnie na Uniwersytecie Gdańskim. Habilitację otrzymała w 1973 roku w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. Pracowała potem na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika zajmując się andragogiką. W 1996 roku mianowana profesorem nauk humanistycznych. Była współzałożycielką Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz inicjatorką powstania Fundacji „Archiwum Pomorskie AK” w Toruniu.

Autor: AAN

Galeria zdjęć

Zdjęcie Elżbiety Zawackiej z kwestionariusza osobowego, Ministerstwo Edukacji Narodowej Departament Kadr, sygn. 13108
Odpis dyplomu magistra filozofii z 1935 r., b.d., Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kadr, sygn. 13108
Elżbieta Zawacka, Sprawozdanie z podróży do Londynu, 04.05.-01.07.1943 r., Armia Krajowa, sygn.VI.9
Notka informacyjna Elżbiety Zawackiej do sprawozdania, 29.09.1943 r., Armia Krajowa, sygn.VI.9
Zaświadczenie o studiach na Uniwersytecie Łódzkim, 30.03.1949 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kadr, sygn. 13108
Odpis dyplomu doktorskiego Elżbiety Zawackiej, 16.01.1967 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej Departament Kadr, sygn. 13108
Pismo w sprawie prac magisterskich napisanych pod kierunkiem Elżbiety Zawackiej nagrodzonych przez Towarzystwo Wiedzy Powszechnej, 17.02.1970 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej Departament Kadr, sygn. 13108
Opinia o dorobku naukowym dr Elżbiety Zawackiej, 21.04.1971 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej Departament Kadr, sygn. 13108
Prośba o otwarcie przewodu habilitacyjnego, 21.04.1971 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej Departament Kadr, sygn. 13108
Informacja o pracy naukowej, 21.04.1971 r. (1), Ministerstwo Edukacji Narodowej Departament Kadr, sygn. 13108
Informacja o pracy naukowej, 21.04.1971 r. (2), Ministerstwo Edukacji Narodowej Departament Kadr, sygn. 13108
Informacja o pracy naukowej, 21.04.1971 r. (3), Ministerstwo Edukacji Narodowej Departament Kadr, sygn. 13108
Życiorys Elżbiety Zawackiej (1), Ministerstwo Edukacji Narodowej, 04.1971 r., Departament Kadr, sygn. 13108
Życiorys Elżbiety Zawackiej (2), Ministerstwo Edukacji Narodowej, 04.1971 r., Departament Kadr, sygn. 13108
Ocena pracy habilitacyjnej, 17.02.1972 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kadr, sygn. 13108
Protokół z posiedzenia Rady Wydziału, 03.05.1972 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kadr, sygn. 13108
Kwestionariusz osobowy (1), 08.05.1972 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kadr, sygn. 13108
Kwestionariusz osobowy (2), 08.05.1972 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kadr, sygn. 13108
Przebieg pracy dydaktyczno-zawodowej, 10.12.1972 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kadr, sygn. 13108
Opinia o dr hab. Elżbiecie Zawackiej, 04.02.1973 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kadr, sygn. 13108
Pismo w sprawie docentury E. Zawackiej, 18.08.1973 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kadr, sygn. 13108
Pismo KW PZPR w sprawie docentury E. Zawackiej, 22.11.1973 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kadr, sygn. 13108
Powołanie na stanowisko docenta Uniwersytetu Gdańskie, 22.11.1973 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kadr, sygn. 13108
List Elżbiety Zawackiej do Kazimierza Leskiego, 31.01.1975 r., Akta Kazimierza Leskiego, sygn. 37
Przejście na emeryturę, 28.08.1978 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kadr, sygn. 13108
Pierwsza strona kwestionariusza osobowego, b.d., Ministerstwo Edukacji Narodowej Departament Kadr, sygn. 13108
Sprostowanie Elżbiety Zawackiej do wydawnictwa „Armia Krajowa w dokumentach”, 03.08.1985 r., Archiwum Haliny Martin, sygn. 253
List Kazimierza Leskiego do Elżbiety Zawackiej, 01.10.1986 r., Akta Kazimierza Leskiego, sygn. 37
Elżbieta Zawacka, 15.12.1995 r., Archiwum Haliny Martin, sygn. 253
Elżbieta Zawacka w 90. urodziny, Toruń, 19.03.1999 r., Archiwum Haliny Martin, sygn. 36