Fort III Pomiechówek w archiwaliach AAN
14 marca 2023
Są miejsca, których historię wciąż dopiero odkrywamy…
Nazwa „Fort III Pomiechówek” powinna być znana każdemu Polakowi. Położone 20 kilometrów na północ od Warszawy mury jednego z dawnych fortów Twierdzy Modlin skrywają bowiem pamięć o jednym z największych miejsc kaźni Polaków i Żydów, dokonywanej przez Niemców w okresie II wojny światowej.
Już w roku 1939 fortyfikacja była broniona przez żołnierzy Wojska Polskiego, po kapitulacji Twierdzy Modlin w utworzonym prowizorycznym obozie Niemcy trzymali polskich jeńców. Następnie miejsce to było wykorzystywane przez Niemców jako obóz przejściowy dla wysiedlanych Polaków i Żydów. Już na tamtym etapie w obozie panował głód i choroby. Obiekt przystosowano następnie do roli więzienia karno-śledczego Gestapo. Kazamaty fotu stały się miejscem przetrzymywania, katowania i egzekucji członków polskiego podziemia, żołnierzy Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych, Batalionów Chłopskich i Gwardii Ludowej.
Liczbę osób, które przeszły przez obóz szacuje się na kilkadziesiąt tysięcy. Liczba ofiar nie jest w pełni znana do dziś. Pierwsze prace ekshumacyjne przeprowadzono już w pierwszych latach po wojnie, jednak prace badawcze prowadzone w latach 2018-2020 przez IPN ujawniły kolejne doły śmierci.
Tragiczna historia Fortu III Pomiechówek wymaga dalszych badań. Każda z ofiar zasługuje na przywrócenie nazwiska. To właśnie dlatego Archiwum Akt Nowych podjęło współpracę z Fundacją Fort III Pomiechówek, która od kilku lat działa prężnie na rzecz pamięci ofiar i zabezpieczenia samego Fortu.
Z tej okazji prezentujemy wybrane materiały pochodzące z zasobu Archiwum Akt Nowych dotyczące historii Fortu III Pomiechówek. Są to m.in. wzmianka o obozie pochodząca z dokumentacji Delegatury Rządu na Kraj, kopie listów przesłanych przez więźniów Fortu oraz zdjęcia z powojennych ekshumacji.
Zachęcamy również do odwiedzenia strony https://www.forttrzecipomiechowek.org/facts gdzie znajdą Państwo wiele informacji na temat tego miejsca oraz obserwowania profilu https://www.facebook.com/fundacjaforttrzecipomiechowek/?locale=pl_PL na którym Fundacja na bieżąco informuje o prowadzonych projektach.
Razem możemy lepiej zadbać o prawdę i pamięć o Forcie III Pomiechówek.
Galeria zdjęć
-
AAN, Delegatura Rządu na Kraj, sygn. 202.II-30
-
AAN, Delegatura Rządu na Kraj, sygn. 202.II-30
-
Płyta pamiątkowa wmurowana na terenie byłego obozu karno-śledczego w Pomiechówku. AAN, Zbiór fotografii b. Centralnego Archiwum KC PZPR, sygn. E.2385
-
Ekshumacja pomordowanych więźniów na terenie byłego obozu karno-śledczego w Pomiechówku, maj 1945 roku. AAN, Zbiór fotografii b. Centralnego Archiwum KC PZPR, sygn. E.2388
-
Ekshumacja pomordowanych więźniów na terenie byłego obozu karno-śledczego w Pomiechówku, maj 1945 roku. AAN, Zbiór fotografii b. Centralnego Archiwum KC PZPR, sygn. E.2391
-
Ekshumacja pomordowanych więźniów na terenie byłego obozu karno-śledczego w Pomiechówku, maj 1945 roku. AAN, Zbiór fotografii b. Centralnego Archiwum KC PZPR, sygn. E.2387
-
Ekshumacja pomordowanych więźniów na terenie byłego obozu karno-śledczego w Pomiechówku, maj 1945 roku. AAN, Zbiór fotografii b. Centralnego Archiwum KC PZPR, sygn. E.2389
-
Ekshumacja pomordowanych więźniów na terenie byłego obozu karno-śledczego w Pomiechówku, maj 1945 roku. AAN, Zbiór fotografii b. Centralnego Archiwum KC PZPR, sygn. E.2383
-
Ekshumacja pomordowanych więźniów na terenie byłego obozu karno-śledczego w Pomiechówku, maj 1945 roku. AAN, Zbiór fotografii b. Centralnego Archiwum KC PZPR, sygn. E.2386
-
Ekshumacja pomordowanych więźniów na terenie byłego obozu karno-śledczego w Pomiechówku, maj 1945 roku. AAN, Zbiór fotografii b. Centralnego Archiwum KC PZPR, sygn. E.2390
-
AAN, Obozy koncentracyjne zbiór akt, sygn. 212.I-11
-
AAN, Obozy koncentracyjne zbiór akt, sygn. 212.I-11
-
AAN, Obozy koncentracyjne zbiór akt, sygn. 212.I-11
-
AAN, Obozy koncentracyjne zbiór akt, sygn. 212.I-11
