Kobiety Uczone: Maria Ossowska z Niedźwieckich (16.01.1896 – 13.08.1974)

14 kwietnia 2022

Maria Niedźwiecka (późniejsza Ossowska) urodziła się 16 stycznia 1896 roku w Warszawie. Była córką Kazimierza i Aleksandry z Otwinowskich. Jej ojciec wziął udział w Powstaniu Styczniowym 1863 roku.

Szkołę średnią ukończyła w 1912 roku. W 1915 wstąpiła na studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego zakończone w 1921 roku otrzymaniem stopnia doktora filozofii. Habilitowała się w 1932 roku. Przed drugą wojną światową pracowała na Uniwersytecie Warszawskim na stanowisku docenta. W okresie międzywojennym wyjeżdżała na studia do Paryża i Londynu (Oxford, Cambridge), gdzie brała udział w seminarium prof. Bronisława Malinowskiego.

W okresie okupacji niemieckiej wykładała na Tajnym Uniwersytecie jako kierownik sekcji filozoficznej.

Od wiosny 1945 roku pracowała na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie została profesorem nadzwyczajnym w zakresie nauk o moralności. W 1948 roku przeniosła się do Katedry Etyki Uniwersytetu Warszawskiego. Tutaj w 1949 roku została mianowana profesorem Historii Obyczajów i Doktryn Moralnych na Wydziale Humanistycznym a w1951 roku profesorem nadzwyczajnym historii kultury. 28 grudnia 1957 roku otrzymała tytuł profesora zwyczajnego. Od tego roku kierowała Katedrą Historii i Teorii Moralności Uniwersytetu Warszawskiego.

22 lipca 1972 roku otrzymała Nagrodę Państwową I Stopnia w dziedzinie nauki.

Poślubiła Stanisława Ossowskiego, profesora Uniwersytetu Warszawskiego, wybitnego socjologa.

Była autorką wielu książek z zakresu filozofii, etyki i socjologii moralności, które należą do kanonu dyscypliny. Wśród nich m.in. Podstawy nauki o moralności (1947), Socjologia moralności. Zarys zagadnień (1963), Normy moralne. Próba systematyzacji (1970), Ethos rycerski i jego odmiany (1973), Moralność mieszczańska (1985).

Zmarła w Warszawie 13 sierpnia 1974 roku.

Autor: AAN

Galeria zdjęć

Maria Ossowska, zdjęcie z ankiety personalnej, 22.06.1950 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Odpis aktu urodzenia, 27.01.1951 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Maria Ossowska, wyciąg z życiorysu, 18.08.1945 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Zgoda Marii Ossowskiej na objęcie Katedry Nauki o Moralności Uniwersytetu Łódzkiego na stanowisku profesora nadzwyczajnego, 19.09.1945 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Mianowanie Marii Ossowskiej profesorem nadzwyczajnym Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Łódzkiego, 12.06.1946 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Wyciąg z protokołu z posiedzenia Komisji Filozoficznej Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warszawskiego (UW) dnia 4 grudnia 1947 roku w sprawie utworzenia katedry, którą mogłaby objąć prof. Maria Ossowska, 16.02.1948 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej
Pismo dziekana Wydziału Humanistycznego UW prof. Bogdana Nawroczyńskiego do ministra oświaty z wnioskiem o utworzenie Katedry Zwyczajnej Etyki na UW, 16.02.1948 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Pismo uczonych w sprawie pozyskanie do pracy na UW prof. Marii Ossowskiej i utworzenie z myślą o niej Katedry Nauki o Moralności, 16.02.1948 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Nagroda naukowa dla Marii Ossowskiej za książkę Podstawy nauki o moralności, 20.11.1948 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Wniosek o przeniesienie prof. Marii Ossowskiej z Uniwersytetu Łódzkiego na Uniwersytet Warszawski, 14.01.1949 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Wniosek o przeniesienie prof. Marii Ossowskiej z Uniwersytetu Łódzkiego na Uniwersytet Warszawski, 14.01.1949 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Wniosek o przeniesienie prof. Marii Ossowskiej z Uniwersytetu Łódzkiego na Uniwersytet Warszawski, 14.01.1949 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Mianowanie Marii Ossowskiej profesorem Historii Obyczajów i Doktryn Moralnych na Uniwersytecie Warszawskim, 14.11.1949 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Pierwsza strona ankiety personalnej Marii Ossowskiej, 22.06.1950 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Pismo Marii Ossowskiej w sprawie nominacji na prodziekana Wydziału Humanistycznego UW, 09.11.1950 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Odpis dyplomu nadającego Marii Ossowskiej „Medal Zwycięstwa i Wolności”, 30.04.1951 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Prośba Marii Ossowskiej o przyznanie urlopu naukowego, 15.05.1951 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Mianowanie Marii Ossowskiej profesorem nadzwyczajnym UW, 07.06.1951 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Życiorys Marii Ossowskiej, 26.10.1951 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
List Marii Ossowskiej do Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla Pracowników Nauki w sprawie recenzji dorobku naukowego ks. dr. Karola Wojtyły (przyszłego papieża Jana Pawła II), 07.03.1957 r., Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego, sygn. 3844
Przewodniczący Sekcji Studiów Uniwersyteckich Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego prof. Kazimierz Ajdukiewicz powołuje Marię Ossowską do Zespołu Rzeczoznawców Filozofii, 12.04.1957 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Pismo prof. Stefana Żółkiewskiego, przewodniczącego Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla Pracowników Nauki, nadającej Marii Ossowskiej tytuł profesora zwyczajnego Uniwersytetu Warszawskiego, 28.12.1957 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament K
Nominacja Marii Ossowskiej na kierownika Katedry Historii i Teorii Moralności UW, 13.04.1965 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Pismo Rektora UW do Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego w sprawie stanowiska kierownika Katedry Historii i Teorii Moralności zajmowanego przez Marię Ossowską, 20.09.1965 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Życzenia urodzinowe R. Mistewicza, podsekretarza stanu, dla Marii Ossowskiej, 16.01.1971 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Wniosek o nadanie państwowej nagrody indywidualnej prof. Marii Ossowskiej, 03.03.1972 r. Komitet Nagród Państwowych w Warszawie, sygn. 409/1
Wyniki głosowania w sprawie nagrody państwowej dla prof. Marii Ossowskiej, 19.04.1972 r., Komitet Nagród Państwowych w Warszawie, sygn. 409/1
Opinia o wniosku o nagrodę państwową dla prof. Marii Ossowskiej prof. Bogdana Suchodolskiego, 1972 r., Komitet Nagród Państwowych w Warszawie, sygn. 409/1
Opinia o wniosku o nagrodę państwową dla prof. Marii Ossowskiej prof. Bogdana Suchodolskiego, 1972 r., Komitet Nagród Państwowych w Warszawie, sygn. 409/1
Opinia o wniosku o nagrodę państwową dla prof. Marii Ossowskiej prof. S. Nowaka, 1972 r., Komitet Nagród Państwowych w Warszawie, sygn. 409/1
Zawiadomienie prof. Dionizego Smoleńskiego o przyznaniu prof. Marii Ossowskiej Nagrody Państwowej I Stopnia w dziedzinie nauki, 01.06.1972 r., Komitet Nagród Państwowych w Warszawie, sygn. 409/1
Informacja ministra o śmierci Marii Ossowskiej, 13.08.1974 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Kadr, sygn. 4261
Szkic autobiograficzny prof. Marii Ossowskiej (maszynopis), b.d., Akta Tomasza Strzembosza, sygn. 995
Szkic autobiograficzny prof. Marii Ossowskiej (maszynopis), b.d., Akta Tomasza Strzembosza, sygn. 995
Szkic autobiograficzny prof. Marii Ossowskiej (maszynopis), b.d., Akta Tomasza Strzembosza, sygn. 995
Szkic autobiograficzny prof. Marii Ossowskiej (maszynopis), b.d., Akta Tomasza Strzembosza, sygn. 995
Szkic autobiograficzny prof. Marii Ossowskiej (maszynopis), b.d., Akta Tomasza Strzembosza, sygn. 995
Szkic autobiograficzny prof. Marii Ossowskiej (maszynopis), b.d., Akta Tomasza Strzembosza, sygn. 995
Pierwsza strona ostatniego wywiadu Marii Ossowskiej pt. Przebyta droga, udzielonego Jerzemu Mikke (maszynopis), b.d., Akta Tomasza Strzembosza, sygn. 995
Fragment odczytu Marii Ossowskiej pt. O pojęciu godności (maszynopis), b.d., Akta Tomasza Strzembosza, sygn. 995