Generał Kazimierz Sosnkowski -

Generał Kazimierz Sosnkowski

4 kwietnia 2022

Kazimierz Sosnkowski urodził się w 1885 roku w Warszawie. Był działaczem niepodległościowym, wojskowym i politykiem.

Już w czasie nauki w warszawskim gimnazjum należał do tajnego koła samokształceniowego. Podejrzewany przez władze carskie musiał przenieść się do Petersburga, gdzie zdał maturę. Następnie podjął studia na wydziale architektury Instytutu Politechnicznego w Warszawie. Wobec sytuacji politycznej i zaangażowania w działalność niepodległościową zmieniał uczelnie. Kontynuował studia architektoniczne w Mediolanie i we Lwowie. Egzaminów końcowych nie zdążył złożyć (wybuchła wojna światowa).

Już w czasie studiów zaangażował się w działalność polityczną. Od 1905 r. był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, a po rozłamie jej Frakcji Rewolucyjnej. W Organizacji Bojowej PPS pełnił funkcje komendanta okręgów, szef sztabu i zastępcy komendanta Związku Walki Czynnej.

W latach I wojny światowej był zastępcą komendanta i szef sztabu I Brygady Legionów – Józefa Piłsudskiego. W walce wyróżniał się osobistą odwagą. Krótko, w 1916 r., był komendantem 1 Brygady Legionów. W 1917 roku został zastępca Józefa Piłsudskiego jako szefa Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu w Królestwie Polskim. Po tak zwanym kryzysie przysięgowym osadzony został w twierdzy Wesel a następnie w Magdeburgu. Wojnę zakończył w stopniu pułkownika.

Tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został mianowany generałem, niebawem zaś wiceministrem spraw wojskowych (1919-1920). W czasie wojny polsko-bolszewickiej był członkiem Rady Obrony Państwa i dowódcą Armii Rezerwowej w 1920 r. Położył duże zasługi w organizacji wojska i dla obrony Polski w najtrudniejszym momencie wojny z Rosją Bolszewicką. W sierpniu 1920 roku mianowany ministrem spraw wojskowych. Sprawował faktyczne dowództwo obrony Warszawy. W 1925 roku został dowódcą Okręgu Korpusu w Poznaniu. W trakcie zamachu majowego 1926 roku próbował popełnić samobójstwo. Po powrocie do zdrowia mianowany inspektorem armii (1927). Od 1928 r. przewodniczący Komitetu ds. Uzbrojenia i Sprzętu przy Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych. Dwukrotnie pełnił obowiązki Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych. Po śmierci Józefa Piłsudskiego, mimo licznych zasług, odsuwany na boczny tor życia politycznego i wojskowego. 11 listopada 1936 roku mianowany generałem broni.

Po wybuchu wojny światowej pozostawał początkowo bez przydziału wojskowego, by 10 września 1939 r. objąć dowództwo Frontu Południowego. Wobec braku łączności między jednostkami faktycznie dowodził Armią „Małopolska”. Po zaprzestaniu walk przedostał się do Francji. Wobec powołania Związku Walki Zbrojnej na terenie okupowanej Polski mianowany został komendantem głównym (ps. Józef Godziemba). Opracował zasady jego funkcjonowania, regulamin, strukturę organizacyjną, finansowanie i plan działania. Stanowisko komendanta piastował od listopada 1939 roku do czerwca 1940, tj. do chwili przeniesienia Komendy Głównej na teren okupowanych ziem polskich. Następnie objął stanowisko przewodniczącego Komitetu Politycznego Rady Ministrów Rządu na Uchodźstwie. Po śmierci Władysława Sikorskiego mianowany Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych. We wrześniu 1944 roku zdymisjonowany pod naciskiem Winstona Churchilla.

Po wojnie pozostał na emigracji.

Zmarł w Kanadzie, w 1969 roku.

Autor: AAN

Galeria zdjęć

Naczelny Wódz gen. Kazimierz Sosnkowski, „Nasz Czyn”, nr 8 (98), 23.04.1944 r., Narodowe Siły Zbrojne, sygn. 79
Życzenia w dniu pierwszych Imienin po rozłące Piłsudczyków Szefowi Sztabu I-ej Brygady Kazimierzowi Sosnkowskiemu przesłane przez podkomendnych, Obóz Ostrów 04.03.1917 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 24
Pismo w sprawie przyjęcia członkostwa w Komitecie Honorowym sprowadzenia i pochówku Powstańców z 1919 roku, 12.1927 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 20
Odpowiedź na zaproszenie na obiad od pary prezydenckiej Mościckich, 26.04.1928 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 21
Program wizyty i protokół przyjęcia króla i królowej Afganistanu, 04.1928 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 11
Pismo w sprawie przyjęcia obowiązków gospodarza rautu-koncertu na rzecz weteranów 1863 roku, 1928 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 20
Pismo z okazji święta pułkowego 36 pułku Legii Akademickiej, 1.06.1929 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 20
Życzenia imieninowe Kazimierza Sosnkowskiego dla Aleksandry Piłsudskiej, 12.12.1930 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 21
Kondolencje dla Ignacego Jana Paderewskiego po śmierci jego żony, 1934 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 20
Zaproszenie na obiad dla Ambasadora Francji Leona Noela z małżonką, 10.10.1936 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 12
Pismo do gen. Kazimierza Sosnkowskiego od Komitetu Honorowego i Wykonawczego Budowy Gmachów Wydziału Mechanicznego i Elektrotechnicznego Politechniki Lwowskiej, 12.10.1938 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 20
Cegiełka od gen. Kazimierza Sosnkowskiego na budowę Kościoła-Pomnika ku uczczeniu Rodaków poległych na Olszynce Grochowskiej, 21.04.1939 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 25
Komitet Budowy Kościoła-Pomnika ku uczczeniu Rodaków poległych na Olszynce Grochowskiej do gen. Kazimierza Sosnkowskiego, 04.1939 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 25
Zaproszenie z Nuncjatury Apostolskiej na koronację Papieża Piusa XII, 1939 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 17
Zaproszenie na obiad od ministra Iranu, 04.1939 (?), Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 14
Pokwitowanie dyrektora Muzeum Józefa Piłsudskiego ppłk. A. Borkiewicza przyjęcia złotego zegarka ofiarowanego komendantowi J. Piłsudskiemu w 1915 r. przez Polaków z Ameryki, 20.05.1939 r., Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 7
Wojciech Kossak ofiarowuje portret gen. Kazimierza Sosnkowskiego na rzecz Funduszu Obrony Narodowej, Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 25
Notka biograficzna Kazimierza Sosnkowskiego w „International Who Is Who”, Akta Kazimierza Sosnkowskiego, sygn. 25
Przemówienie gen. Kazimierza Sosnkowskiego do Polaków, 7.03.1944 r., Zbiór Kazimierza Rusinka, sygn. 493
Naczelny Wódz gen. Kazimierz Sosnkowski, Nasz Czyn, nr 8 (98), 23.04.1944 r., Narodowe Siły Zbrojne, sygn. 79
Kartka świąteczna gen. Kazimierza Sosnkowskiego do Państwa Wachowiaków, 25.12.1949 r., Akta Stanisława i Wandy Wachowiaków, sygn. 238
List gen. K. Sosnkowskiego do Stanisława Wachowiaka, 31.08.1954 r., Akta Stanisława i Wandy Wachowiaków, sygn. 238
Generał Kazimierz Sosnkowski (w środku) z małżonką w Brazylii, 1960 r., Akta Stanisława i Wandy Wachowiaków, sygn. 238
Generał Kazimierz Sosnkowski (w środku) z małżonką w Brazylii, 1960 r., Akta Stanisława i Wandy Wachowiaków, sygn. 238
Okładka broszury Legiony Polskie K. Sosnkowskiego, 1964 r., Akta Stanisława i Wandy Wachowiaków, sygn. 238
Strona tytułowa broszury Legiony Polskie K. Sosnkowskiego, 1964 r., Akta Stanisława i Wandy Wachowiaków, sygn. 238
Pierwsza strona maszynopisu Noty wydawniczej Józefa Mateckiego do Wyboru pism K. Sosnkowskiego, grudzień 1964 r., Akta Andrzeja Pomiana, sygn. 40
List Kazimierza Sosnkowskiego do Janusza Zawodnego, 08.02.1966 r., Akta Janusza Kazimierza Zawodnego, sygn. 65
Janusz Zawodny o planowanym wywiadzie z gen. K. Sosnkowskim, ok. 1966 r., Akta Janusza Kazimierza Zawodnego, sygn. 65
Telegram Jadwigi Sosnkowskiej o śmierci męża, październik 1969 r., Akta Stanisława i Wandy Wachowiaków, sygn. 238
Gen. Kazimierz Sosnkowski, b.d., Koło byłych żołnierzy Armii Krajowej w Los Angeles, sygn. 57