17 kwietnia 2025 r. ogłoszono decyzję o wpisaniu na Światową Listę Dziedzictwa Dokumentalnego UNESCO 17 kolekcji dziecięcych rysunków, pochodzących z Kanady, Czech, Francji, Niemiec, Polski, Hiszpanii, Szwajcarii oraz Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Wśród wyróżnionych zbiorów znalazła się również polska kolekcja, stanowiąca Zbiór 7000 rysunków i zeszytów dzieci dokumentujących zbrodnie okupacji niemieckiej, przechowywany w zasobie Archiwum Akt Nowych w Warszawie, pod sygnaturą: AAN, Ministerstwo Oświaty w Warszawie. Zbiór powstał w ramach konkursu rysunkowego dla szkół, zorganizowanego przez ówczesne polskie Ministerstwo Oświaty. Rysunki, tworzone bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej, są przejmującym i autentycznym świadectwem doświadczeń dzieci w czasie okupacji niemieckiej. Decyzja UNESCO to historyczny sukces Polski i jeden z najważniejszych momentów w historii udziału naszego kraju w programie „Pamięć Świata”. Wpis podkreśla wyjątkową wartość polskich źródeł historycznych oraz rolę, jaką pełnią one w kształtowaniu pamięci zbiorowej i międzynarodowego dialogu o tragedii wojny z perspektywy najmłodszych jej świadków.

Całą zeskanowaną kolekcję można obejrzeć online na portalu: Zespół - Szukaj w Archiwach

Zbiór obejmuje dokumenty, rysunki, pamiętniki, listy oraz dwa czasopisma młodzieżowe, które prezentują dziecięcą perspektywę na najważniejsze wydarzenia związane z I i II wojną światową. Charakteryzujące się niezwykłą kreatywnością, szczerością i emocjonalnym przekazem, prace te przekraczają granice państw i kultur, stając się uniwersalnym dziedzictwem całej ludzkości. Dzięki temu wpisowi kolekcja polskich dziecięcych rysunków z okresu okupacji niemieckiej stanie się częścią światowej pamięci, a głos dzieci – często zapomniany w tradycyjnej historiografii – zostanie usłyszany na nowo, niosąc ze sobą przestrogę, refleksję i nadzieję.

UNESCO Memory of the World Register | UNESCO