Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce. Zamknij Zamknij

Archiwalia Rady Programowo-Konsultacyjnej Ośrodka Prac Społeczno-Zawodowych Krajowej Komisji NSZZ „Solidarność”

Do zasobu Archiwum Akt Nowych 5 września 2022 roku trafiły materiały archiwalne Rady Programowo-Konsultacyjnej Ośrodka Prac Społeczno-Zawodowych Krajowej Komisji NSZZ „Solidarność” przekazane przez dr hab. Irenę Słodkowską.

W uroczystości wzięli udział również inni założyciele i członkowie Rady, m.in. Andrzej Wielowieyski, prof. dr hab. Jacek Kurczewski i dr hab. Ryszard Bugaj.

Ośrodek Prac Społeczno-Zawodowych KK NSZZ „Solidarność” został utworzony przez władze Solidarności w marcu 1981 roku. Mieścił się w Warszawie, przy ul. Szpitalnej, w lokalu uprzednio zajmowanym przez Zarząd Regionu Mazowsze NSZZ „Solidarność”. Kierownikiem Ośrodka został Andrzej Wielowieyski, a jego zastępcą – Ryszard Bugaj. Kierowniczką sekretariatu była Katarzyna Cywińska, główną księgową – Anna Grudniewicz. W OPSZ działały zespoły badawczo-eksperckie, a całością prac kierowała Rada Programowo-Konsultacyjna, której przewodniczącym był Bronisław Geremek, a wiceprzewodniczącymi - Wiesław Chrzanowski i Andrzej Tymowski.

Rada skupiała grono najpoważniejszych doradców i ekspertów, którzy obok kierownictwa Solidarności reprezentowali Związek w negocjacjach z władzą państwową oraz opracowywali strategię działania oraz koncepcje reform w zakresie gospodarki, prawa oraz innych sfer państwa oraz życia społecznego. Dziełem Rady były tezy programowe Solidarności „Kierunki działania Związku w obecnej sytuacji” (marzec 1981 r.) oraz koncepcja I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZ „Solidarność” i jego Uchwała Programowa.

OPSZ został przez władze zamknięty po 13 XII 1981 r., lecz część jego ekspertów i pracowników kontynuowała w konspiracji swe prace - w stanie wojennym, jak i w latach następnych. Po 1989 roku w okresie transformacji ustrojowej tworzyli programy przemian systemowych i budowali struktury instytucjonalne państwa. Wielu z nich w wolnej Polsce pełniło najwyższe funkcje państwowe.

Zachowana dokumentacja Ośrodka Prac Społeczno-Zawodowych KK NSZZ „Solidarność” oraz funkcjonującej w jego strukturze Rady Programowo-Konsultacyjnej ukazuje wielki zakres prac, jakie zostały tam wykonane. Kreśliły one całościowy projekt reform państwa polskiego w kierunku demokratycznym i rynkowym. Materiały te nie zostały dotąd nigdzie szerzej opracowane i przedstawione. Dzięki przekazaniu ich przez dr hab. Irenę Słodkowską do zasobu Archiwum Akt Nowych będą dostępne dla badaczy.

Dr hab. Irena Anna (Inka) Słodkowska - W 1981 r. pracowała jako socjolog w kierowanym przez dr. Jacka Kurczewskiego Zespole Spraw Związkowych Ośrodka Prac Społeczno-Zawodowych Krajowej Komisji NSZZ „Solidarność”. Uczestniczyła w I KZD NSZZ „Solidarność” oraz w posiedzeniu KK w dniach 11-12.12.1981 r. Po wprowadzeniu stanu wojennego w dniach 13 – 15.12.1981 r. wyniosła dokumenty i nagrania obrad Rady Programowo-Konsultacyjnej z lokalu OPSZ (wraz z m.in.: Elżbietą Słodkowską, Niną Kraśko, Jackiem Kurczewskim). Dr Elżbieta Słodkowska ukryła nagrania Rady w mieszkaniu Jadwigi i Jerzego Skibów w Warszawie (arch. Jerzy Skiba skonstruował w tym celu specjalną skrytkę), a dokumenty OPSZ - w domu letniskowym Anny i Bolesława Bielickich w Szygówku nad Narwią. W tych miejscach dokumenty i nagrania OPSZ były przechowywane przez całe lata 80-te XX wieku. Po 1989 roku zostały zwrócone I. Słodkowskiej za pośrednictwem E. Słodkowskiej. W 1992 r. nagrania Rady (kasety i taśmy) I. Słodkowska przekazała do Stowarzyszenia „Archiwum Solidarności”.

Autor: AAN