Kazimierz Leski ps. "Bradl" urodzony 21 czerwca 1912 roku to jedna z ciekawszych postaci najnowszej historii Polski. Syn inżyniera Juliusza Leskiego i wnuk malarza i fotografika Marcina Olsztyńskiego. Po ukończeniu studiów inżynierskich wyjechał w 1936 roku do Holandii. Pierwszą pracę znalazł w centralnym biurze konstrukcyjnym okrętów wojennych w firmie Nederlandsche Vereenigde Scheepsbouw Bureaux w Hadze. Pracował tam jako kreślarz, a następnie przeszedł do działu budowy okrętów podwodnych. Uczestniczył w pracach nad okrętami zamówionymi przez rząd polski. Zaprojektował "ORP Orła", stosując nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne. Dzięki jego pomysłowości okręt miał elastyczne szybkoobrotowe dmuchawy powietrzne szasowania balastów - ok.20000 obrotów/min - w ten sposób usunięto przyczyny częstych i trudnych do naprawy awarii okrętów na morzu. Zajmował się także zagadnieniem siłowni na okręcie. Obserwował też prace nad powstaniem bliźniaczego okrętu "Orła" - ORP "Sęp". Przed wybuchem II wojny światowej Leski wrócił do Polski. Wojna zaskoczyła go w Szkole Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Sadkowie pod Radomiem. Początkowo latał na samolotach P23, a następnie na RX III F. 17 września 1939 roku został zestrzelony przez oddziały sowieckie pod wsią Jagielnica niedaleko Bugu. Został wzięty do niewoli, jednak bardzo szybko zorganizował ucieczkę i udał się do Lwowa. Po pewnym czasie zdecydował się na kolejną ucieczkę spod okupacji sowieckiej i znalazł się w Warszawie. Włączył się w działalność konspiracyjną w strukturze wywiadowczej organizacji konspiracyjnej - Muszkieterzy, a następnie wstąpił do ZWZ i kolejno do II Oddziału KG AK. Od stycznia 1942 r. był kierownikiem Referatu 997 (Kryptonimy "Atlantic", "Foto"), który został powołany w celu rozpracowywania struktur organizacyjnych, personaliów i metod pracy niemieckich władz bezpieczeństwa, w tym Gestapo i Abwehry. W kręgu zainteresowań tego referatu była również penetracja społeczeństwa przez obce wywiady. Brał udział w wyznaczaniu szlaków kurierskich na odcinku zachodnim. W przebraniu niemieckiego generała wojsk technicznych von Hellmana oraz gen. Karla Leopolda Jansena podróżował na terenie Niemiec i Francji, zdobywając m.in. plany fragmentu umocnień Wału Atlantyckiego. Podczas powstania warszawskiego Leski walczył jako dowódca kompanii "Bradl", batalionu "Miłosz", zgrupowania "Sławbor" na terenie Śródmieścia Południowego. Za męstwo odznaczony został krzyżem Virtuti Militari oraz trzykrotnie Krzyżem Walecznych. Po kapitulacji powstania powrócił do konspiracji obejmując funkcję szefa Sztabu Obszaru Zachodniego AK, a później Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Po rozwiązaniu Armii Krajowej przystąpił do pracy w Stoczni Gdańskiej. Niedługo później został aresztowany, lecz i w tym przypadku udało mu się zbiec. Jeszcze w 1945 roku został ponownie aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Był jednym z oskarżonych w procesie I Komendy WiN. Sąd PRL skazał Leskiego na 12 lat więzienia. Więzienie opuścił w 1955 roku. Na fali tzw. "odwilży" Kazimierz Leski został zrehabilitowany w 1957 roku. Znalazł pracę w przemyśle okrętowym. Następnie został pracownikiem naukowym, a z czasem dyrektorem Ośrodka Informacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk. Napisał około 150 prac naukowych oraz był autorem wielu patentów. Został również honorowym prezesem Stowarzyszenia Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów. Po zmianie politycznej w 1989 roku został przewodniczącym Związku Powstańców Warszawskich. Autor popularnej i wielokrotnie wznawianej autobiografii "Życie niewłaściwie urozmaicone." Zmarł w 2000 roku. Archiwum Kazimierza Leskiego przekazała do zasobu AAN żona "Bradla" dr Bonifacja Maria Leska. Jest to spuścizna składająca się z 245 j.a. o rozmiarze 3.95 m, na które składają się materiały archiwalne obrazujące poszczególne etapy życia K. Leskiego. Są wśród nich m.in.: dokumenty biograficzne, obszerna korespondencja, materiały archiwalne dotyczące budowy ORP "Orzeł", materiały o współpracownikach i kolegach z okresu okupacji, dotyczące komórki więziennej Pawiaka, relacje żołnierzy z kompanii "Bradla", teczki osobowe żołnierzy Referatu 997, II Oddziału KG AK, organizacji Muszkieterowie, dokumenty podkomendnych Leskiego, materiały środowiska żołnierzy Batalionu "Miłosz", artykuły, opracowania i książki Kazimierza Leskiego. Istotną częścią zbioru są fotografie żołnierzy wywiadu AK oraz organizacji Muszkieterowie. Zbiory uzupełniają wspomnienia oraz dokumenty i fotografie jego starszej siostry Anny Leskiej Daab. Pani dr Bonifacja Maria Leska przekazała również do AAN materiały archiwalne środowiska żołnierzy Batalionu Saperów Praskich "Chwacki", którego była wieloletnim przewodniczącym. W programie także wernisaż wystawy o okręcie podwodnym ORP "Orzeł" przygotowanej przez Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni

 

Autor: AAN