Nieznane dokumenty trafiły do Archiwum Akt Nowych
15 czerwca 2010
Na przekazane zbiory archiwalne składają się dokumenty z wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. tj. telegramy i zapisy rozmów juzowych (radiowych). Opisują one zmagania o osiągnięcie optymalnych warunków rozejmu, walki 2 Armii gen. E. Rydza-Śmigłego, zajęcie Mołodeczna (7-13.X.1920 r.), ubezpieczenie działań przez 4 Armię i odrzucenie kontrataku sowieckiego. Dokumenty rzucają światło na problemy zaopatrzenia wojsk polskich, relacje z ludnością cywilną (kwestie zapotrzebowań pieniężnych na zakup żywności), na morale wojsk. W cieniu walk frontowych pokazują ocenę rozmów pokojowych w Rydze, postawy Dąbskiego, Daszyńskiego i osób towarzyszących, niepokój Sapiehy ze względu na zbytnią uległość strony polskiej, kontakty członków Misji Wojskowej z Piłsudskim i Rozwadowskim.
Dokumenty powyższe powstały w 1920 r., w Sztabie Naczelnym Dowództwa Wojsk Polskich, a ich adresatami są Kutrzeba, Piskor, Rozwadowski i Zamorski.
Zbiór ten przechowywany był do 2010 r. na terenie Wielkiej Brytanii jako pozostałość po spuściźnie Komendanta Głównego Policji (1935-1939), gen. dyw. Kordiana Józefa Zamorskiego (1890-1983). Do AAN został przekazany wraz z dokumentami osobistymi jako dar.
Drugą częścią przekazanych zbiorów archiwalnych są materiały historyka i dyplomaty Marka Pernala konsula RP w Barcelonie, byłego ambasadora RP w Pradze i w latach 90-tych Dyrektora Biura ds. Wyznań URM. Nagrał on i zebrał na początku lat 80-tych ponad 200 relacji od żołnierzy Batalionu "Zośka" mieszkających w Kraju, jak i poza jego granicami, korespondencję pomiędzy żołnierzami, niepublikowane nigdy oryginalne pamiętniki "zośkowców". Materiał ten miał posłużyć do opracowania pierwszej monografii batalionu, jednak wydarzenia lat 80-tych przerwały te prace. Swoje zbiory Marek Pernal przekazuje do AAN jako dar.
