Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce. Zamknij Zamknij

Projekt "Ukryta historia"

(poszukiwania dokumentów Polskiego Państwa Podziemnego)

Dokumenty Polskiego Państwa Podziemnego stanowią część dziedzictwa narodowego. Zostały one wytworzone przez konspiracyjne struktury państwowe - Armię Krajową, Delegaturę Rządu Na Kraj, Kierownictwo Walki Cywilnej zarówno w okresie konspiracji, Akcji "Burza", Powstania Warszawskiego, jak i po 1944.

Zgodnie z zasadami dokumentowano bieżącą działalność, a wytworzone w tym procesie meldunki, rozkazy, raporty i sprawozdania były przechowywane w różnego rodzaju schowkach, skrytkach i kryjówkach spełniających rolę "archiwów zakładowych". Praktycznie wszystkie wytworzone wówczas dokumenty z uwagi na zasady konspiracji były w bardziej lub mniej skomplikowany sposób ukrywane przed okupantami. Część z dokumentacji ukryta na terenie Warszawy uległa zniszczeniu w trakcie Powstania Warszawskiego, część została po wojnie odnaleziona przez urzędy bezpieczeństwa, wreszcie inne zostały zniszczone przez samych żołnierzy chcących uchronić je przed UB. Jednakże warto podkreślić, że duża część "archiwów" pozostała nadal w miejscach ich ukrycia.
W ciągu ostatnich kilku miesięcy i kilku lat w różnego rodzaju skrytkach odnalazło się szereg ważnych zbiorów archiwalnych Polskiego Państwa Podziemnego. Wśród nich można wymienić m.in.:
- Archiwum Dowództwa Narodowych Sił Zbrojnych odnalezione w skrytce zlokalizowanej wewnątrz szafy biurowej stojącej w gabinecie rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
- archiwum Kancelarii Komendy Okręgu Warszawskiego odnalezione w 2008 r. w kamienicy przy ul. Filtrowej 68 z dokumentami z okresu 1940-1943. (Znajdujące się w Muzeum Powstania Warszawskiego)
- Archiwum Komendy Obszaru Warszawskiego i Podokręgu Zachodniego "Hajduki - Hallerowo" z okresu sierpień 1944-styczeń 1945. (ponad 4000 stron dokumentów odkrytych w skrytce zlokalizowanej w łazience domu Michała Golańskiego oficera II Oddziału KG AK)
- Archiwum Kedywu Okręgu Warszawskiego AK odnalezione na działce domu w Milanówku.
- 1473 kart dokumentów archiwum Biura Studiów Przemysłowo-Gospodarczych Oddziału II Komendy Głównej AK umieszczonych w 7 szklanych słojach, a odnalezionych w czasie prac remontowych na terenie Centrum Szkoleniowo-Badawczego należącego do Laboratorium Kosmetycznego Dr Irena Eris SA przy ul. Puławskiej 107.
- Dokumenty Batalionu "Zośka" pochodzące z tzw. Skrytki "Giewonta" (Mirosława Cieplaka) odnalezionej w skrytce przy ul. Kwiatowej 10.
- dokumenty Zbrojnego Pogotowia Narodu (ukryte w przewodzie wentylacyjnym domu jednorodzinnego w Warszawie, przy ul. Boleckiej)
- dokumenty wywiadu Ekspozytury Białystok "Wschód" Okręgu Białystok ZWZ-AK (ukryte w Łapach na terenie domu należącego do oficera wywiadu Okręgu)
- dokumenty finansowe 4 Rejonu VII Obwodu "Obroża" AK ukryte w skrytce zlokalizowanej w skrzynce dla ptaków umieszczonej na terenie leśnictwa w Otwocku-Świdrze.
- archiwum placówki Wójcin Podobwodu Tomaszów Mazowiecki odkopane na działce należącej do dowództwa tej placówki.
Projekt ma za zadanie zwrócenie uwagi mieszkańców przede wszystkim na zachowane dokumenty i muzealia z okresu wojny i na miejsca, w których mogą one się nadal znajdować. Ma zwrócić uwagę na znaczenie dokumentów organizacji podziemnych z okresu II wojny światowej.
Projekt prowadzony jest przez Archiwum Akt Nowych jako miejsce gromadzenia dokumentów i Muzeum Powstania Warszawskiego jako miejsce przechowywania muzealiów. 

Prezentacja projektu:
Archiwum Akt Nowych, Warszawa, ul. Hankiewicza 1;
28 kwietnia 2009 r. (wtorek), godz. 12.00

Koordynacja:
Mariusz Olczak (Archiwum Akt Nowych);
Bartosz Nowożycki (Archiwum Akt Nowych)
mariusz.olczak@aan.gov.pl; nowozycki@aan.gov.pl; tel. (22) 822 90 53
Tymoteusz Pruchnik (Muzeum Powstania Warszawskiego)
tpruchnik@1944.pl; tel. (22) 539 79 84

Autor: AAN