Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce. Zamknij Zamknij

Archiwum Kazimierza Świtalskiego w AAN

Do zasobu Archiwum Akt Nowych zostało przekazane archiwum premiera Kazimierza Świtalskiego.

Materiały przekazane 15 września 2022 roku przez prof. Włodzimierza Suleję stanowią archiwalną spuściznę po wybitnym polityku II Rzeczypospolitej. Na zbiór składają się oryginalne notatki z prowadzonych spotkań, zapisy rozmów najważniejszych osób w państwie, korespondencja, dokumentacja z okresu wyborów w 1928 roku, oraz materiały Związku Legionistów Polskich.

Unikatowymi archiwaliami są dokumenty dotyczące wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku. Zachowane materiały dotyczą postaci takich jak Józef Piłsudski, Józef Beck, Walery Sławek, czy Kazimierz Bartel. Po przekazaniu archiwum delegacja AAN złożyła wieniec na grobie premiera Kazimierza Świtalskiego.

Kazimierz Świtalski – urodził się  4 marca 1886 roku w Sanoku, w rodzinie o tradycjach powstańczych. Był absolwentem CK Gimnazjum Męskiego w Sanoku oraz Wydziału Filologii Polskiej Uniwersytetu Lwowskiego. Jako członek Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego, podczas I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym działał w Polskiej Organizacji Wojskowej. Od grudnia 1918 roku został przydzielony do Adiutantury Generalnej Naczelnego Wodza i został szefem referatu polityczno-prasowego Naczelnego Wodza, następnie sekretarzem Józefa Piłsudskiego w Radzie Obrony Państwa. W wolnej Polsce współtworzył Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski. Od czerwca 1926 roku był zastępcą szefa Kancelarii Cywilnej Prezydenta Ignacego Mościckiego, następnie dyrektorem Departamentu Politycznego MSW. Po wyborach 1928 roku wszedł w skład rządu Kazimierza Bartla jako minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego, następnie objął stanowisko szefa rządu. Ze względu na trwające kilka miesięcy niesnaski polityczne ugrupowań sejmowych po przegłosowaniu wotum nieufności podał się do dymisji. Kolejno pełnił w latach 30. funkcje marszałka Sejmu i wojewody krakowskiego. Po wybuchu II wojny światowej osadzony przez Niemców w Oflagu II C w Woldenbergu, gdzie prowadził wykłady dla innych jeńców. W Powstaniu Warszawskim poległ jego syn, żołnierz Armii Krajowej, Jacek Świtalski.

Pomimo możliwości wyjazdu na emigrację Kazimierz Świtalski po wojnie został w kraju. Aresztowany przez komunistyczne służby bezpieczeństwa przebywał w więzieniach do 1955 roku. Do końca życia utrzymywał kontakt ze środowiskiem piłsudczykowskim, znajdującym się w kraju i na emigracji. Zmarł w Warszawie w 1962 roku.

Autor: AAN